منابع مقاله:

کتاب  :  تفسير حكيم جلد یک

نوشته : حضرت آیت الله حسین انصاریان

كتاب خدا در يك آيه از چهار نهر كه پاداشى براى اهل تقوا و پرهيزكارى است نام مى‏برد:

مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيها أَنْهارٌ مِنْ ماءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَ أَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَ أَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَ أَنْهارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَ لَهُمْ فِيها مِنْ كُلِّ الثَّمَراتِ وَ مَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ … «1»

صفت بهشتى كه به پرهيزكاران وعده داده شده [چنين است‏] در آن نهرهائى است از آبى كه طعم و رنگش بر نگشته، و نهرهائى از شير كه مزه‏اش دگرگون نشده، و نهرهائى از شراب كه براى نوشندگان مايه لذت است، و نهرهائى از عسل خالص است، و در آن بهشت از هر گونه ميوه‏اى براى آنان فراهم است و نيز آمرزشى از سوى پروردگارشان ويژه‏ى آنان است.

از رسول خدا روايت شده كه فرمود: شبى كه مرا به عالم بالا بردند همه بهشت به من ارائه شد در آن چهار نهر ديدم، نهرى از آب و نهرى از شير، و نهرى از شراب و نهرى از عسل.

به جبرئيل گفتم اين نهرها از كجا مى‏آيد و به كجا مى‏رود؟ گفت به سوى حوض كوثر مى‏رود ولى نمى‏دانم از كجا مى‏آيد؟ از خدا بخواه كه تو را به مبدء آنها آگاه كند يا محلى را كه نهرها از آن جارى است به تو نشان دهد، پيامبر دعا كرد پس از دعا فرشته‏اى به محضر حضرت آمد و به او سلم داد و گفت: ديده بر بند من ديده فرو بستم سپس گفت ديده‏ات را باز كن من ديده گشودم خود را كنار درختى ديدم و آنجا چشم به گنبدى از درّ سپيد افتاد كه درى از طلاى قرمز داشت و قفلى بر آن در بود.

بزرگى و عظمت گنبد در حدى بود كه اگر همه‏ى جن و انس را در آن قرار مى‏دادند چون پرنده‏اى مى‏ماندند كه بر كوهى نشسته، نهايتاً ديدم اين چهار نهر از زير آن گنبد جارى است، هنگامى كه خواستم باز گردم آن فرشته به من گفت: چرا وارد گنبد نمى‏شود؟ گفتم چگونه وارد شوم در حالى كه بر در آن قفلى است كه كليدش نزد من نيست!

فرشته گفت: كليدش بسم الله الرحمن الرحيم است زمانى كه به آن قفل نزديك شدم و گفتم: بسم الله الرحمن الرحيم قفل باز شد، وارد گنبد شدم ديدم اين چهار نهر از چهار ستون قبه جارى است و بر هر چهار ستون بسم الله الرحمن الرحيم نقش بود، نهر آب را از ميم بسم‏الله و نهر شير را از هاء الله و نهر شراب را از ميم رحمان و نهر عسل را از ميم رحيم در جريان ديدم دانستم كه ريشه اين چهار نهر از آيه شريفه بسمله است پس خداى عزوجل گفت: اى محمد هر كس از امتت با قلبى پاك و خالص از ريا مرا با اين اسم‏ها ياد كند و به زبان بگويد بسم الله الرحمن الرحيم، او را از اين نهرها مى‏چشانم. «2»

پی نوشت ها:

______________________________

(1)- محمد، 15.

(2)- روح البيان، چاپ دار احياء التراث، ج 1، ص 28.