بسم الله الرّحمن الرّحیم

[کَلّا لَو تَعلَمونَ عِلمَ الیَقین]

چنان نیست (که شما خیال می کنید)؛اگر شما علم الیقین (به آخرت)داشتید(افزون

طلبی شما را از خدا غافل نمی کرد).

[ثُمَّ لَتَرَوُنّها عَینَ الیَقین]

سپس (با ورود در آن )آن را به عین الیقین خواهید دید.

سوره ی تکاثر آیات 5و7

تفسیر

یقین و مراحل آن:یقین،نقطه ی مقابل شک است و به معنای وضوح و ثبوت چیزی آمده

است.طبق روایات به مرحله ی عالی ایمان،یقین گفته می شود.امام باقر(ع)

فرمود:«ایمان یک درجه از اسلام بالاتر است و تقوی یک درجه از ایمان بالاتر و یقین یک

درجه برتر از تقوی است و چیزی کمتر از یقین در میان مردم تقسیم نشده است.»راوی

سوال کرد:یقین چیست؟فرمود:«حقیقت یقین،توکل بر خدا و تسلیم در برابر ذات پاک او و

خشنودی به قضای الهی و واگذاری تمام کارهای خویش به خداوند است.»در حدیثی از

امام صادق(ع) می خوانیم:«از نشانه های صحّت یقین فرد مسلمان این است که مردم

را با خشم الهی از خود خوشنود نکند و آنها را بر چیزی کهخداوند به او نداده

است،ملامت نکند…خداوند به خاطر عدل و دادش،آرامش و راحت را در یقین و رضا قرارداده

و اندوه و حزن را در شک و ناخوشنودی.»از این تعبیرات به خوبی استفاده می شود که

وقتی انسان به مقام یقین می رسد،آرامش خاصی سراسر قلب و جان او را فرا می

گیرد.برخی از مفسران،بر اساس آیات قرآن،برای یقین سه مرحله برشمرده اند:1ـ علم

الیقین:انسان با دلایل گوناگون به چیزی دانا شود؛مانند کسی که با مشاهده ی دود،به

وجود آتش ایمان پیدا کند.2ـ عین الیقین:انسان به مرحله ی مشاهده می رسد و مثلاً

آتش را می بیند.3ـ حق الیقین:همانند حال کسی است که در آتش وارد شود و سوزش

آن را با تمام وجود احساس کند و به صفات آتش متصف گردد و این بالاترین مرحله ی

یقین است.در حقیقت،مرحله ی یکم،جنبه ی عمومی دارد و مرحله ی دوم برای

پرهیزگاران است و مرحله سوم مخصوص خاصّان و مقرّبان.در حدیثی آمده است که به

پیامبر(ص)عرض کردند:شنیده ایم یکی از یاران عیسی(ع) روی آب راه می

رفت.فرمود:«اگر یقینش بیشتر بود،روی هوا راه می رفت.»علامه طباطبایی بعد از ذکر این

حدیث می افزاید:همه چیزبر محور یقین به خداوند و این اعتقاد دور می زند که اسباب

جهانی به خودی خود موثر نیستند.بنابر این هر قدر اعتقاد و ایمان به قدرت مطلقه ی

الهی بیشتر گردد،اشیاء جهان به همان نسبت در برابر او مطیع و منقاد خواهد شد.

تفسیر منتخب از آیت الله مکارم شیرازی

۱ـ نمونه،ج27،ص283

2ـ المیزان،ج6،ص186