نوروز خوب نوروز بد (یادداشت مهمی از آیت الله استاد حسین انصاریان)
1.فرهنگ سعادت بخش اسلام درباره نوروز نظر مثبت و منفی اظهار نکرده است. در تمام کتابهای حدیث، روایت صحیحه و مستندی از هیچ یک از اصحاب پیامبر و ائمه طاهرین علیهم السلام که دلالت بر تایید یا تکذیب نوروز داشته باشد وارد نشده است.
تنها روایت که به آن استناد شده روایت معلی بن خنیس است که اولا سندی برای آن ذکر نشده و ثانیا هیچ دلالتی در آن روایت بر تایید عید نوروز وجود ندارد، و به این خاطر فاقد اعتبار و غیر قابل قبول است جز چند مطلب آنکه دستوراتی از حضرت صادق علیه السلام در رابطه با عبادت و بندگی خداست و این دستورات به صورت های گوناگون در روایات دیگر آمده ، و ویژه یک روز و چند روز نیست. اهم آن دستورات در روایت معلی بن خنیس غسل، پوشیدن جامه پاکیزه، استعمال بوی خوش، روزه، چهار رکعت نماز و دعایی غیر دعای یا مقلب القلوب و الابصار است.
مرگ باطن، بلاى حقيقى
شخصى به امام صادق عليه السلام عرض كرد: خيلى گرفتار هستم. تمام زندگى من به هم پيچيده است. امام عليه السلام فرمودند: دين دارى؟ عرض كرد: بله، من شيعه و عاشق شما هستم. فرمود: چرا مىگويى: گرفتارم؟ زندگىام به هم پيچيده است؟ زندگى آنهايى به هم پيچيده است كه دين آنها از دست رفته است. گرفتارى تو گذرا است؛
«و هو بلاءٌ قَلِيلٌ مَكْثُهُ»
ناراحتى تو زمان آن كم است و رد مىشود، چيزى نيست كه از آن شكايت كنى. اين هم يك نقطه گناه و معصيت است.
يكى از نقطههاى بسيار خطرناك نيز، معاشرت با اهل فساد است. آنهايى كه نمىخواهند آدم شوند. صاحب كتاب شريف و پر قيمت «كشف الغمة» نقل مىكند: منصور دوانيقى يك نامه نوشت و به يك پيك داد، تا از بغداد به مدينه برود. نامه را براى حضرت صادق عليه السلام نوشته بود. امام صادق عليه السلام وقتى نامه را از پستچى گرفت، گفت: بمان تا جوابش را بنويسم. نامه را در اتاق بردند و خواندند.
منصور نوشته بود:
«تَصْحَبُنا لِتَنْصَحَنا»
آيا حاضر نيستى به دربار ما بيايى و از درباريان ما باشى و فقط ما را نصيحت كنى؟ امام عليه السلام منصور ملعون را مىشناسد كه افقى براى او باقى نمانده است كه صفات خدا از آن افق طلوع كند.
هفت سین قرآن مجید
1- سلامٌ قولاً مِن رَبِّ رحیم.( یس/58)
” از جانب پروردگار [ی] مهربان [ به آنان] سلام گفته می شود.”
این ندای روح افزا و نشاط بخش و مملو از مهر و محبت خدا ، چنان روح انسان را در خود غرق می کند و به او لذت ، شادی و معنویت می بخشد ، که با هیچ نعمتی برابر نیست ، آری شنیدن ندای محبوب ، ندایی آمیخته با محبت و آکنده از لطف ، سرتا پای بهشتیان را غرق سرور می کند ، که یک لحظه ی آن بر تمام دنیا و آنچه در آن است برتری دارد.
از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله روایت شده : ” در همان حال که بهشتیان غرق در نعمتهای بهشتی هستند نوری بر بالای سرایشان آشکار می شود ؛ نور لطف خداوند که بر آنها پرتو افکنده است.
پس ندایی بر می خیزد که “سلام بر شما ای بهشتیان” ، نظر لطف خداوند چنان بهشتیان را مجذوب می کند که از همه چیز جز او غافل می شوند ، و همه نعمتهای بهشتی را در آن حال به دست فراموشی می سپارند.
نوروز در اسلام
همزمان با ظهور اسلام، بسیاری از سنن غلط مانند آتش پرستی و منع دفن مردگان از بین رفت، ولی نوروز به عنوان یک جشن ملی باقی ماند و پیشوایان دینی آن را حیاتی دوباره بخشیده و با دعا و نیایش آراستند.
اسلام، نوروز را جلای بیشتری داد، شیرازه بست و آن را با پشتوانه ای استوار از خطر زوال در دوران مسلمانی ایرانیان مصون داشت… نوروز که با جان ملیت زنده بود، روح مذهب نیز گرفت..
معلی بن خنیس میگوید: در نوروز بر امام صادق(ع) وارد شدم، فرمود: این روز را می شناسی؟ عرض کردم قربانت گردم این روزی است که عجم آن را بزرگ می شمرند و به یکدیگر هدیه می دهند… حضرت فرمودند: قسم به بیت عقیق که در مکه است، این نیست مگر به جهت امری قدیم که برای تو تفسیر می کنم… نوروز روزی است که خداوند از انسان ها پیمان گرفت که بندگی او را گردن گذارند و به پیامبرانش ایمان آورند و دستورهای آنان را بپذیرند. آن نخستین روزی است که خورشید بتابید و بادهای باردهنده وزیدن گرفت و گیاهان روئیدن گرفتند. آن روزی است که فرشته وحی بر پیامبر(ص) نازل شد و ابراهیم خلیل(ع) بتها را درهم شکست. روزی است که امام علی(ع) بت های روی خانه کعبه را به زیر افکند و همچنین کشتی نوح پس از طوفان بر کوه جودی قرار گرفت و آن روزی است که قائم ما در آن روز ظهور خواهد کرد.
در مفاتیح الجنان از قول امام صادق (ع) آمده است: چون نوروز شد، غسل کن و پاکیزه ترین جامههای خود را خوشبو گردان و در آن روز، روزه بدار و چون از نماز پیشین فارغ شدی، چهار رکعت نماز بگزار و بعد از نماز، سجده شکر به جای آور … آمده است که در هنگام تحویل سال این دعا را بسیار بخوانند: یا مقلب القلوب و الابصار یا مدبراللیل و النهار یا محول الحول و الاحوال، حول حالنا الی احسن الحال.
ما این دعا را با کلامی نغز از زبان مولای متقیان امام علی (ع) می آرائیم، آنجا که می فرمایند: .[خدایا] با بهاری پر ابر و ابری پر باران، آب رحمت خویش را بر خاک خشک ما و بر گیاهان پر برکتت فرو ریز، تا به باران درشت و بسیار آن، ابر مرده، زنده و خاک خشک، خرم و سبز گردد
منبع: خبرگزاری مهر
تقسيمبندى افراد از منظر امام صادق عليه السلام
امام عليه السلام جوابى دادند كه براى همه انسانها داراى پيام است:
«من اراد الدنيا لا ينصحك»
كسى كه مادىگرا و به دنبال پول است، كارى به آخرت، خدا و انبيا ندارد، فقط مىگويد: زندگى همين است و بعد از مردن خبرى نيست، تو را نصيحت نمىكنند.
در حقيقت مقابل خدا و انبيا حرف مىزنند. خدا در صد و چهارده كتاب، صد و بيست و چهار هزار نفر انبيا و ائمه عليهم السلام، همه فرمودند: بعد از مرگ، خبرهاست آن هم خبرهاى عظيم و شگفتآور:
«عَمَّ يَتَسَآءَلُونَ* عَنِ النَّبَإِ الْعَظِيمِ»
امام عليه السلام در جواب منصور دوانيقى فرمود!
«مَنْ ارادَ الدُّنْيا لا يَنْصَحُكَ»
اينهايى كه به دنبال پول هستند، كه دور تو فراوان هم هستند، هرگز خيرخواه تو نيستند، آنها هيچ كدام به تو علاقه ندارند، بلكه پول تو را مىخواهند. هر كسى باشد. خود تو براى آنها ارزشى ندارى، آنها به دنبال دنيا هستند.
«وَ مَنْ ارادَ الاخِرَةَ لايَصْحَبُكَ»
اما انسانى كه آخرت را بخواهد يك بار هم نمىآيد با تو بنشيند، چون همنشينى با تو برابر با از دست دادن آخرت است. يعنى اى مردم! با مفسدان حرفهاى رفاقت، معاشرت و رفت و آمد نكنيد. معاشرت با مفسدان، بر باد دهنده آخرت است.
منصور نامه امام عليه السلام را خواند. گفت: جعفر صادق قوىترين و استوارترين ترازو را به من داد كه من با اين ترازو بتوانم اهل دنيا و آخرت را بشناسم.
ارزش توبه در باطن انسان
توبه يعنى به سوى عزّت رفتن و صلاح از دست رفته را برگرداندن.توبه يعنى قلب مرده را زنده كردن. اين عظمت توبه است. اين توبه در اين ماه، از يازده ماه ديگر راحتتر است. بعد هم همه مردم، اعم از مرد و زن، پير و جوان، عالم و عامى، بايد بدانند كه گناه يك آلودگى فراگير است. يعنى باطن، فكر، قلب و نفس را آلوده مىكند.اينجا لازم است به چند مورد از گناهان اشاره كنم، براى اين كه بدانيد، گناه مىتواند همه جا نفوذ كند، سندش هم قرآن مجيد است:
«بَلَى مَن كَسَبَ سَيّئَةً و أَحطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولئِكَ أَصْحبُ النَّارِ هُمْ فِيهَا خلِدُونَ»
«به» ضميرى است كه به انسان برمىگردد. گناه اين توان را دارد كه تمام وجود انسان را فتح و احاطه كند.
لقمه حرام، سرآغاز انحراف
يك گناه، گناهى است كه به شكم چنگ مىاندازد. فضل بن ربيع مىگويد:
شريك بن عبد اللّه بن سنان نخعى، كه از بالاترين حسب برخوردار بوده است، چون اين شخص عالم، از بزرگان قبيلهاى بوده است كه شاخصترين چهره آن قبيله وجود مبارك مالك اشتر نخعى است، كه اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: مادرى را سراغ ندارم كه نمونه او را بزايد، يعنى انسان بىنظيرى بود.
فضل مىگويد: شريك بن عبد اللّه را روزى به دربار مهدى عباسى آوردند، كه قبل از هارون بوده است. مهدى عباسى به او گفت: شريك! نمىگذارم از دربار بروى، مگر يكى از اين سه كار را قبول كنى؛ يا رئيس قوه قضائيه مملكت بشوى، كه آن زمان «قاضى القضات» بود. يا شغل معلمى بچههاى مرا قبول كن. ما در اينجا يك اتاق به تو مىدهيم، هر روز بيا و به بچههاى ما درس بده. و يا امروز ناهار را ميهمان ما باش و از غذاى ما ميل كن.
برقرارى صله رحم، به شرط حفظ دين
معاشرت و رفت و آمد با افراد و خانوادههاى بىدين، به نابودى دنيا و آخرت انسان مىانجامد. چه بسا كه رفت و آمدها، همسران و دختران شما كه همگام و همراه با عصمت و حجاب است از طريق معاشرتهاى ناصحيح بر باد برود.
قرآن به ما اجازه مىدهد كه در صورت ترس از اثر مفسدان در خود و خانوادههايمان، حتى با برادر و پدر و اقوام رفت و آمد نكنيم.
پایگاه عرفان
داستانى شگفت از مبارزه با نفس
سال 1364 هجرى شمسى در اصفهان براى سخنرانى دعوت شده بودم.
مىدانستم اصفهان روزگارى مركز زندگى بسيارى از اولياى خدا و عالمان كامل بود.
شهر، شهر حكيمان، فقيهان، فيلسوفان، عارفان، عاشقان، كاملان و شهيدان خداست، بر همگان لازم است كه اين حيثيات و سرمايههاى اين شهر را حفظ كنند.
در مدت اقامتم، عاشقانه به دنبال زيارت قبور مردان الهى، يا آنان كه چهرههاى الهى را زيارت كرده، بودم.
اعمال زيان بخش در قيامت
غفلت
امام صادق عليه السلام فرمود:
إيّاكُمْ و الْغَفْلَةَ، فَإنَّهُ مَنْ غَفَلَ فَإنَّما يَغْفُلُ عَلى نَفْسِهِ، إيّاكُمْ و التَّهاوُنَ بِأمْرِ اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، فإنَّهُ مَنْ تَهاوَنَ بِأَمْرِاللَّهِ أهانَهُ اللَّه يَوْمَ الْقِيامَةِ. «1»
شما را از غفلت و بى توجّهى به حقايق زنهار مىدهم كه هر كس غفلت ورزد به ضرر خويش اقدام كرده؛ و شما را از سبك شمردن دستور الهى بر حذر مىدارم كه هر كس دستور خدا را سبك بشمارد خداوند او را در قيامت خوار و بىمقدار سازد.