وقتی در فضای آزاد ، مثل باغ ها ، گلزارها ، کنارجوی های آب قدم می زنید ، بسیاری از مناظر زیبا ، توجه شما را به خود جلب می کند که یکی از آن ها پرواز پروانه هاست . آیا تا کنون چقدر به این موجودات زیبا اندیشیده اید ؟ از زندگی آن ها چه می دانید ؟ در این قسمت قصد داریم از کوچ پروانه ها و خوراک این موجودات به عنوان دو شگفتی برایتان بگوییم تا بدانیم در زندگی این موجود کوچک ، لطیف و زیبا چه رازهایی نهفته است  همه با کوچ پرندگان آشنایی داریم و می دانیم که « کوچ فصلی پرندگان » عبارت از این است که در برخی از فصل های معین ، پرندگانی هستند که از مسیرهای مشخص به نقاط معینی سفر می کنند . اکنون جالب است بدانید که برخی از پروانه ها نیز از این گونه سفرهای فصلی دارند . نوعی از پروازهای کوچکتر که به نام بانوی زیبا خوانده می شود ، در هر بهار از مکزیک به آمریکا کوچ می کنند . طی چنین مسافت های طولانی توسط این موجودات کوچک و ظریف ، یک شگفتی به حساب می آید که قابل تأمل است.

هربار که زمان کوچ پروانه ها فرامی رسد ، هزاران و بلکه میلیون ها پروانه در آسمان دیده می شوند که با هماهنگی خاصی به سوی مقصد پیش می روند . معروفترین پروانه های مهاجر منرک (monerk) یا شاپروانه نام دارد . این پروانه ، زمستان را در خلیج مکزیک و دیگر نواحی جنوبی به سر می برد . در فصل بهار پروانه ماده بر روی گیاه شیرابه زایی که در فارسی به آن « استبرق » می گویند تخم ریزی می کند ؛ با فرارسیدن فصل بهار ، پروانه ها همچون کرم های نوزاد از درون تخم ها سر بر می آورند و از همان استبرق ها تغذیه می کنند و مدتی بعد به پروانه های بالغی تبدیل می شوند که مسافت های طولانی را برای رسیدن به مقصد مهاجرت می کنند . آیا چنین درک و فهمی را برای مهاجرت و زندگی و فصلی، چه کسی جز خدای قادر و حکیم در وجود پروانه ها قرار داده است.

می بینید که شاپروانه ها چه کوچ جالبی دارند ، چرا که تنها طی چند ماه ، ضمن کوچ کردن های مکرر ، چند نسل از آن ها تولید می شوند . با فرارسیدن فصل پاییز و هنگامی که هوا رو به سردی می رود ، شاپروانه هایی که زنده مانده اند ، دسته جمعی در گروه بسیار عظیمی به جنوب باز می گردند و چنان هیاهویی در هوا برپا می سازند که توجه همه را به خود جلب می کنند . این پروانه ها در ستونی به عرض 25 کیلومتر ، آسمان را می پوشانند . همه ساله چنین توده عظیمی از پروانه ها از یک مسیر معین به حرکت در می آید و بدین طریق کوچ فصلی پروانه ها به عنوان یک پدیده شگفت ، انجام می شود.

شگفتی دیگر زندگی پروانه ها این است که این موجودات وقتی در مرحله ” کرمی ” قرار دارند، پرخور ترین دوران زندگی خود را می گذرانند . پروانه ای که هنوز به صورت کرم است ، آنقدر می خورد و می خورد تا چاق می شود و آنقدر چاق می شود تا پوسته خود را می ترکاند تا سرانجام به حدی بزرگ می شود که به چند برابر زمانی می رسد که تازه سر از تخم در آورده بود . بدن پروانه ها از سر، قفسه سینه، شکم و بال ها تشکیل شده و مثل سایر حشرات دهان ندارند، بلکه از طریق لوله هایی که به همین منظور در سر آن ها وجود دارد ، تغذیه می کنند . در حالت معمولی دهان لوله ای پروانه مانند فنری بسته است . اما وقتی می خواهد چیزی بخورد ، آن را بازکرده به درون گل برای مکیدن فرو می کند .
این حکت خدای حکیم است که هر موجودی را به هر شکلی که خلق نموده ، راهی برای کسحال که سخن از کوچ پروانه ها در آسمان شد ، خوب است به مطلبی که در قرآن در همین رابطه آمده و تشابهی که خداوند به پروانه نموده است ، یاد کنیم .

خداوند حکیم در سوره مبارکه قارعه به این شکل از پرواز پروانه ها تمسک جسته و پراکندگی دسته جمعی انسان ها در روز قیامت را به پراکندگی گروهی پروانه ها در آسمان تشبیه نموده و در آیه چهارم سوره مبارکه قارعه می فرماید :
« روزی که مردم مانند پروانه های پراکنده به هر سو می دوند . »

آری ! این کوچ و پرواز گروهی و پراکنده پروانه ها حقیقتاً انسان را به یاد پراکندگی انسان ها در روز قیامت می اندازد و براستی در هر یک از آیات و نشانه های خداوند ، جای تفکر و تأمل است .